Brief aan de woordvoerders Onderwijs Tweede Kamerfractie PvdA betreffendeTechnisch en Maritiem onderwijs in regio IJmond;

IJmond, 23 augustus 2016

Beverwijk, Heemskerk en Velsen vormen samen de regio IJmond. Een regio van significant belang voor de economie in de MRA. De meest belangrijke pijler in de regio IJmond wordt gevormd door de maakindustrie met TaTa als” State of The Art” staalfabriek. Minstens zo relevant zijn echter al die kleine(re) bedrijven die op bescheiden doch energieke wijze werken aan bijvoorbeeld onderdelen voor de Ariane raket, hoogwaardige apparatenbouw of High Tech composietleidingen ten behoeve van de offshore. Een vitale en innovatieve maakindustrie die niet kan zonder goed opgeleid technisch personeel op alle niveaus.

Het versterken van de maakindustrie krijgt concreet gestalte in Techport. In de regio Techport (Amsterdam / IJmond) zorgen samenwerkende bedrijven en onderwijsinstellingen voor sterk technisch onderwijs. De focus ligt op meer en betere vakkrachten nu en in de toekomst, passend bij de vraag vanuit het regionale bedrijfsleven: de maakindustrie, onderhoud, energie en offshore. Regionale samenwerking in een sterk netwerk zoals we dat graag zien.

In het onderwijs zijn het Technisch College Velsen (VMBO), de Maritieme Academie Holland (VMBO en MBO) en ROC NOVA-college (MBO) de gedreven en bevlogen onderwijspartners die een breed palet aan technisch en maritiem onderwijs aanbieden.

Het zal jullie niet verrassen dat wij als IJmondiale PvdA de ontwikkelingen op het gebied van onderwijs, met name het Voorgezet en Middelbaar beroepsonderwijs met veel interesse volgen. Zo juichen wij bijvoorbeeld het voornemen tot verlenging van het VMBO met een jaar van harte toe. Onderwijs is wat ons betreft nog steeds het ideale instrument voor talentontplooiing en het biedt kansen aan alle kinderen ongeacht hun afkomst of IQ. De wereld bestaat immers niet alleen uit hoogopgeleide individuen die menen dat wat hen lukt vanzelfsprekend voor iedereen weggelegd is. Dit werkt helaas in de hand dat alleen een kind dat een Havo- of VWO-diploma haalt zijn of haar ouders blij zou kunnen maken. Alsof een zoon of dochter als loodgieter niet minstens zoveel reden geeft om trots te zijn.

Vanuit onze betrokkenheid met deze prachtige vormen van technisch en maritiem onderwijs en het belang daarvan voor onze regio, willen we jullie de zorgen die we daarover hebben ook niet onthouden.

Wij signaleren een trend waarbij de veralgemeniseerde leerweg in toenemende mate omarmd wordt. We begrijpen dit ook nog wel vanuit onze verheffingsidealen. Naast de aandacht voor die verticale opstroom en de theoretische leerweg dienen we juist ook oog te hebben en te houden voor de horizontale verheffing en de praktische leerweg. Er zijn razend getalenteerde kinderen die gewoon niet zo goed zijn in Nederlands, maar fantastisch kunnen lassen. Wat hun ogen zien maken hun handen. Bij wie een smal leerpad zoveel beter aansluit bij hun ambities, mogelijkheden en capaciteiten dan die voor hen schier uitzichtloze weg die we algemene vorming noemen. En die leerlingen kunnen ook kunnen groeien naar het HBO als dat er in zit, maar dan via de leerweg van de praktijk.

Gelet op bovenstaande context sommen wij hieronder een aantal zorgpunten op onderverdeeld naar thema’s.

Financiën.
Technisch en maritiem onderwijs vraagt forse investeringen zeker in vergelijking met bijvoorbeeld administratief onderwijs. De benodigde vierkante meters, de gewenste machines, materiaalgebruik en de veilige omvang van een groep zijn duidelijk verschillend van in andere vormen van onderwijs. We begrijpen de ratio achter de voorgenomen vereenvoudiging van de bekostiging van het voortgezet onderwijs. We zijn echter bang dat de vereenvoudiging gelet op de specifieke aard van het techniekonderwijs het doel voorbijschiet. De keuze om het toedelen van deze middelen uitsluitend en alleen bij schoolbesturen te leggen vinden wij in dit verband erg risicovol. Overigens zien wij in onze regio dat men echt voor het techniek onderwijs gaat. Het staat echter waar het de richting techniek betreft wel ernstig onder druk. In algemene zin zitten er nog te veel facetten aan de financieringssystematiek die belemmerend werken op onderwijsinnovatie. Bij uitstek een onderwerp om met het veld zelf over door te praten.

Toelating
Aangezien het VMBO op zichzelf geen startkwalificatie is dient toelating tot het MBO zo min mogelijk drempels te kennen. Dat uitgangspunt onderschrijven wij. De consequentie van het “drempelloos” toelaten betekent echter dat een ROC min of meer gedwongen wordt te accepteren dat ook studenten in opleidingen met minder kans op werk of opleidingen met specifieke beroepscodes (Verklaring Omtrent Gedrag (VOG), lichamelijke eisen, minimale rekenvaardigheidseisen voor financiële beroepen, minimale taalvaardigheidseisen voor secretariële en onderwijs gerelateerde beroepen) instromen ten koste van instroom naar technische opleidingen met veel kans op werk of opleidingen waar geen VOG vereist is voor beroepsuitoefening.

Er zullen nog meer leerlingen gaan kiezen voor bijvoorbeeld dans-, theater, sport-, entertainment-, toerisme-, media-, hout- en meubelopleidingen. Opleidingen met minder kans op werk. Dit gaat dus ten koste van instroom van bijvoorbeeld technische opleidingen waar de arbeidsmarkt om vraagt. Onze zorg is dat een goed, tijdens de periode van voortgezet onderwijs, opgebouwd Loopbaan Oriëntatie en – Begeleiding (LOB)- portfolio als gevolg van een voorgenomen beleidswijziging niet meegewogen wordt tijdens aanname bij een vervolgopleiding. Als het gevolg is dat daardoor een student studievertraging krijgt, meer kans op uitvallen en/of switchen, gaat dit ten koste van de bekostigde studietijd.
Zo werkt de net ingevoerde cascaderegeling extra nadelig voor die specifieke groep jongeren en is de voorgenomen beleidswijziging niet in belang van de student die, als het aan het ROC ligt prima mag groeien van Entree, niveau 2, niveau 3 naar niveau 4.
Dus cascademodel ja, maar wel met meewegend LOB-portfolio tijdens aanname en meer ruimte voor opstroom binnen het ROC bij positief studieadvies voor vervolgstudie. Wij pleiten dus voor een verruiming van de periode van het cascademodel zodat jongeren met positief advies bekostigd daadwerkelijk het beste uit zichzelf kunnen halen.

Leerkrachten
Tot slot aandacht voor de docent. Los van de gastlessen die vol liefde door de bedrijven in de regio ingevuld worden; ook structureel moet in de klas plek zijn voor vakdocenten. De vergrijzing van het docentenkorps is reden tot zorg terwijl de inzet van docenten uit de praktijk nu juist zoveel bijdraagt aan de succesbeleving bij onze leerlingen. Het moet echter voor een gekwalificeerde kracht uit het bedrijfsleven wel aantrekkelijk zijn om het onderwijs in te gaan. Een passend salaris is hierin een bepalende factor.

De school moet zelf zorg dragen voor de juiste kwalificaties wanneer het een varende of technicus betreft die docent wil worden aan het maritieme of technische onderwijs. Hier zijn forse kosten mee gemoeid. Een extra financiële belasting die het algemeen vormend onderwijs niet kent. Ook deze factor pleit voor een hogere basisbekostiging voor het technisch en maritieme vmbo onderwijs.

We hopen met deze brief jullie als onze Tweede Kamerleden van input te voorzien. Input die jullie kunnen gebruiken in discussies over onderwijs en daaruit voortvloeiende begrotingsdebatten en wie weet een nieuw regeerakkoord.
Als PvdA IJmond nodigen we jullie graag uit voor een bezoek aan onze dynamische regio. De manier om kennis te maken met het inspirerende techniek onderwijs en de prachtige innovatieve maakindustrie.

PvdA Beverwijk

Klaas Vos Erwin de Vlugt- voorzitter afdelingsvoorzitter
Sjoerd Krotjé Eus Hes – fractievoorzitter
Jaqueline Dorenbos-de Hen – wethouder

PvdA Heemskerk
Erwin de Vlugt – afdelingsvoorzitter
Eus Hes – fractievoorzitter
Cees Beentjes – wethouder

PvdA Velsen
Martijn Mewe -afdelingsvoorzitter
Marianne Poen- fractievoorzitter
Ronald Vennik – wethouder