Brief PvdA Amsterdam betreffende: Eerlijke krimp van Schilhol: minder vliegtuigen, meer woningen

Eerlijke krimp van Schiphol: minder vliegtuigen, meer woningen  (8 november 2022). 

Zaterdag 6 november 2022 protesteerden een grote groep mensen voor de krimp van Schiphol. Een brede coalitie met uiteenlopende beweegredenen, maar met een terugkerend thema: een verziekte balans. Want het verhaal van de luchthaven gaat over een bedrijf en het bijbehorende vliegverkeer dat alsmaar kon groeien ten koste van de leefomgeving, gezondheid en het maatschappelijk belang. Een verhaal over slaap- en gezondheidsproblemen bij omwonenden en over de grootschalige natuur- en milieuschade in tijden van een ontwrichtende klimaatcrisis. Maar ook een verhaal over de vele woningen die tijdens ongekende woningnood niet gebouwd kunnen worden.

De woningcrisis is namelijk overal in het land voelbaar. Het leed van een gebrek aan een goede woning raakt veel mensen, maar juist ook in de regio rondom Schiphol. Alle leeftijden verzamelden zich tijdens demonstraties voor betere en meer woningen, in het kader van de woonopstand. Driekamerwoningen waar gezinnen met zes familieleden leven, zijn allang geen uitzondering meer. Pasgetrouwde stellen die de dertig net hebben aangetikt die nog bij hun ouders inwonen. En mensen die noodgedwongen op straat belanden. Een eigen woning is voor veel mensen niets meer dan een onbereikbare droom geworden, en voor een steeds grotere groep een onbetaalbare nachtmerrie.

Het woningtekort is alleen al in Amsterdam opgelopen tot een tekort van 175.000 woningen. Het huidige kabinet heeft daarom een torenhoge ambitie uitgesproken in het Nationaal Bouwplan: vóór 2031 moeten er 900.000 nieuwe woningen worden gebouwd, waarvan 250.000 in de regio Amsterdam. Maar bij het oplossen van de wooncrisis zit het gigantische vliegveld, letterlijk, in de weg. Terwijl het kabinet grote ambities heeft, is het door alle restricties vanwege het vliegverkeer lastig plekken te vinden om betaalbare woningen te kunnen bouwen.

Bij een vermindering van het aantal vluchten op Schiphol zou er veel meer ruimte zijn voor nieuwbouwwoningen. Uit onderzoek door het kabinet blijkt dat als de luchthaven krimpt tot tussen de 300.000 tot 400.000 vliegbewegingen, er een potentieel is van 70.000 tot 167.000 extra woningen in de regio, een gigantisch aandeel van de vraag. De keuze tussen vervuilende vluchten of nieuwe woningen is snel gemaakt zou je denken, maar tot nu toe gaat het belang van Schiphol steeds voor. Vandaar dat het mogelijk is dat de luchthaven een stokje steekt voor de bouw van 4.000 woningen in Kronenburg, en in Amsterdam 11.000 geplande woningen in Schinkelkwartier op losse schroeven staan.

En alsof dat nog niet genoeg was, staat ook de stikstofuitstoot van de luchthaven de woningbouw in de weg, zo bevestigt de uitspraak van de Raad van State. Er is maar één oplossing: minder vliegen. Dat leidt tot minder uitstoot van CO2, fijnstof en stikstof. Ook de opening van Lelystad Airport moet wat ons betreft daarom van tafel.

PvdA en GroenLinks vinden dat we moeten inzetten op ‘eerlijke krimp’ van Schiphol. Het uitgangspunt bij het schrappen van vluchten moet zijn om meer ruimte te creëren voor woningbouw in de gemeenten rondom Schiphol en tegelijkertijd om overlast en alle vormen van uitstoot zoveel mogelijk te verminderen. Daarom moet de luchthaven krimpen tot tussen de 300.000 tot 400.000 vliegbewegingen. Wat ons betreft beginnen we bij het schrappen van vluchten in en aan de randen van de nacht en investeren we fors in alternatieven zoals internationaal treinverkeer.

De verdeling van de resterende vluchten over de landingsbanen moet zo ingezet worden dat de leefbaarheid verbetert en dat er meer woningen gebouwd kunnen worden. De luchtvaart mag geen aparte status meer hebben in ruimtelijke regelgeving. Dat betekent duidelijke grenzen en echte handhaving; niet door Schiphol zelf maar door het rijk, met inzicht en controle door lokale overheden. Ook bestaande en toekomstige bewoners (woningzoekenden uit de regio) moeten daarbij meer zeggenschap krijgen over de toekomst van de luchthaven.

Eerlijke krimp verbetert de leefkwaliteit in onze gemeenten en provincies en helpt in het bestrijden van de klimaatcrisis, ecologische crisis en wooncrisis. Hoe eerder we actie ondernemen, hoe sneller we werk kunnen maken van de oplossingen. We hebben geen tijd te verliezen.